Το πένθος και τα στάδια διεργασίας

Κατά τη διάρκεια των σταδίων αυτών, βιώνουμε ποικίλα έντονα συναισθήματα, όπως πόνο, θλίψη, θυμό, ενοχή, νωθρότητα, αίσθημα κενού-μουδιάσματος, αναπόληση, αδυναμία-ασημαντότητα, μοναξιά, απόγνωση.

Συχνά, χρειάζεται να ‘ανακατασκευάσουμε’ το νόημα που δίνουμε στη ζωή μας, να επανεξετάσουμε τις αξίες μας, να δημιουργήσουμε νέες συνδέσεις και συνοχή στην προσωπικότητά μας, που ‘αναπροσαρμόζεται’ στα νέα δεδομένα.

Ο κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στον θάνατο και υιοθετεί τους προσωπικούς τους μηχανισμούς άμυνας για να πενθήσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να ξεπεράσουν από μόνοι τους μια απώλεια με το πέρασμα του χρόνου αν έχουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και υγιείς συνήθειες. Μπορεί να χρειαστεί μερικούς μήνες ή και χρόνο για να συμβιβαστεί κάποιος με μια απώλεια ασθενών με ανίατες αρρώστιες, ενώ μέσα από αυτά τα στάδια περνάμε και σε άλλες φάσεις της ζωής μας που χαρακτηρίζονται από αρνητικούς παράγοντες, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου μας προσώπου ή ένας χωρισμός, οτιδήποτε συνοδεύεται από απώλεια.

Τα πέντε στάδια του πένθους περιγράφουν την προσπάθεια του πενθούντα να διεργαστεί το πένθος του.

• Άρνηση

Είναι το πρώτο στάδιο πένθους, όπου το άτομο που πενθεί δεν μπορεί να δεχτεί ότι αυτή η κατάσταση συμβαίνει στον ίδιο, ότι δηλαδή είναι πραγματικό γεγονός, ενώ αρνείται την ύπαρξη του τέλους. Πρόκειται για μία προσωρινή ψυχολογική αντίδραση, έναν αμυντικό μηχανισμό που επιτρέπει τη μείωση της έντονης αρχικής φάσης του πόνου.

• Θυμός

Η άρνηση της πραγματικότητας, η άρνηση της αλήθειας δίνει τη θέση της σταδιακά μέσα από την υποχώρησή της σε αυτό που συμβαίνει πραγματικά, σε αυτό που είναι γεγονός. Κάνει την εμφάνισή του ο έντονος ψυχικός πόνος, που όμως δεν είναι εύκολο να γίνει αποδεκτός και κατανοητός. Έτσι λοιπόν το άτομο προτιμά να βιώσει το συναίσθημα του θυμού.

• Διαπραγμάτευση

Το άτομο που πενθεί αναρωτιέται τι θα μπορούσε να είχε κάνει για να αποτρέψει την απώλεια του αγαπημένου του προσώπου, ή ακόμη και την δική του πιθανή απώλεια. Συνήθως ο θυμός που ένιωθε στο προηγούμενο στάδιο αρχίζει και εσωστρέφεται, δημιουργώντας ως αντίδραση τις ενοχές και τις τύψεις για το τι έκανε ή δεν έκανε. Αρχίζει και διαπραγματεύεται.

• Κατάθλιψη

Το άτομο που πενθεί αρχίζει και συνειδητοποιεί σοβαρά την απώλεια, έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματα της θλίψης, του πόνου, της αβεβαιότητας και του φόβου, της στενοχώριας. Αυτό είναι το στάδιο που ξεκινάει η συνειδητοποίηση της σοβαρότητας της απώλειας, όπου και η αναγνώρισή της συνάδει με τη φάση της κατάθλιψης.

• Αποδοχή

Συνήθως ο πενθών με το πέρασμα του χρόνου αναβιώνει όλες εκείνες τις κοινές αναμνήσεις, έτσι ώστε να μπορέσει να κάνει την αποδοχή του, να αποδεχτεί δηλαδή ότι όλα όσα έχει βιώσει με το άτομο που έχει φύγει από τη ζωή του.

• Κάποιοι που μπορεί να παλεύετε με το πένθος για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους και να αισθάνεστε αδύναμοι να συνεχίσετε την καθημερινότητά τους. Δηλ βιώνετε πολύ έντονο ή περιπεπλεγμένο πένθος.
• Απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να επεξεργαστείτε αυτά τα ζητήματα