Συχνές Ερωτήσεις

Ο ψυχολόγος ασχολείται με τη μελέτη, την κατανόηση και την ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το επάγγελμα χρειάζεται αναγνωρισμένες σπουδές στην επιστήμη της ψυχολογίας, οι οποίες κατοχυρώνουν και το δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος του ψυχολόγου. Νόμιμη άδεια ασκήσεως επαγγέλματος χορηγείται από το κράτος, πιστοποιώντας την  αξιοπιστία και τη μη δίωξη του επαγγελματία σε ποινικά αδικήματα. Κανένας δεν δικαιούται να ασκεί το επάγγελμα χωρίς να διαθέτει τη συγκεκριμένη άδεια, καθώς η μη κατοχή της θεωρείται ποινικό αδίκημα και τιμωρείται από το νόμο.

Η ψυχοθεραπεία είναι ένας όρος που περιγράφει τη διαδικασία αλληλεπίδρασης μεταξύ ενός ειδικά εκπαιδευμένου σε μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ψυχολόγου ή ψυχιάτρου και ενός ατόμου που ζητάει βοήθεια για ένα ή περισσότερα προβλήματα που μπορεί να το απασχολούν. Μέσα από την ασφάλεια της θεραπευτικής σχέσης, που χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια, αποδοχή και ενσυναίσθηση, και ως αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας ποικιλίας από θεραπευτικές τεχνικές, το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει και να αλλάζει προβληματικές σκέψεις και συμπεριφορές. Ο κεντρικός σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο να ζήσει μια πιο ευτυχισμένη, πιο υγιή και πιο ολοκληρωμένη ζωή.

• Αν αισθάνεται μια έντονη και διαρκή αίσθηση αβοηθητότητας και θλίψης.
• Αν τα προβλήματά του δεν φαίνεται να βελτιώνονται παρά τις προσπάθειές του.
• Αν δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στις υποχρεώσεις του και να τα βγάλει πέρα στην καθημερινότητά του.
• Αν ανησυχεί υπερβολικά, συνέχεια περιμένει ότι θα συμβεί το χειρότερο.
• Αν συμπεριφέρεται συχνά με τρόπο που είναι πιθανό να προκαλέσει βλάβη στον ίδιο ή σε άλλους.

Στο πρώτο ραντεβού θα μου μιλήσετε για το πρόβλημα για το οποίο χρειάζεστε βοήθεια, θα σας κάνω ορισμένες ερωτήσεις και θα σας ακούσω προσεκτικά. Προς το τέλος της συνάντησής μας και αν κρίνω ότι μπορώ να σας βοηθήσω, θα σας περιγράψω εν συντομία ποια θα είναι η συνέχεια της θεραπείας σας. Αν κρίνω ότι το πρόβλημά σας υπερβαίνει τις γνώσεις μου ή ότι χρειάζεστε και ψυχιατρική βοήθεια, θα σας παραπέμψω στον κατάλληλο συνάδελφο.

Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα, συνήθως σε προκαθορισμένη ώρα και ημέρα. Κατ’ εξαίρεση, όταν κρίνεται απαραίτητο, μπορεί να πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα ή μία φορά ανά δεκαπέντε ημέρες. Η διάρκεια της συνεδρίας είναι περίπου μία ώρα.

Αυτό εξαρτάται από τα προβλήματα και τις ανάγκες του κάθε θεραπευόμενου. Η θεραπεία ενός συγκεκριμένου και ήπιου σχετικά προβλήματος μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε λίγους μήνες (π.χ. σε 10 - 15 συνεδρίες), ενώ για πιο σοβαρά και χρόνια προβλήματα η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει 1 έτος ή και περισσότερο. Θεραπευτής και θεραπευόμενος καθορίζουν από κοινού τους στόχους της θεραπείας, αξιολογούν τα αποτελέσματά της και συναποφασίζουν για τη διάρκειά της.

Πολλοί από εμάς συγχέουμε καθημερινά τις έννοιες «ψυχολόγος» και «ψυχίατρος» και είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε τι ακριβώς παρέχουν οι δύο αυτές ειδικότητες. 

α) Όσον αφορά στους ψυχιάτρους, έχουν σπουδάσει ιατρική και έχουν εκτελέσει την γνωστή ειδικότητα του ψυχιάτρου σε κάποιο δημόσιο νοσοκομείο της χώρας για το χρονικό διάστημα που ορίζει το νοσοκομείο. Στις μέρες μας αποτελούν δύο ξεχωριστές ειδικότητες. Πολλοί ψυχίατροι μπορεί να μετεκπαιδευτούν ή και να ειδικευτούν, π.χ. στην παιδοψυχιατρική, και άλλοι μπορεί να ειδικευτούν σε κάποια μορφή ψυχοθεραπείας, π.χ. η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία. Το πιο σημαντικό είναι ότι είναι οι μόνοι που έχουν τη νόμιμη άδεια της διάγνωσης του ψυχικού νοσήματος και της συνταγογράφησης των φαρμάκων για τις ψυχικές νόσους. 

β) Από την άλλη, οι ψυχολόγοι σπούδασαν ψυχολογία και μετεκπαιδεύτηκαν σε κάποια ειδικότητα, όπως η συμβουλευτική ψυχολογία. Εκπαιδεύτηκαν και σε κάποια μορφή ψυχοθεραπείας. Έχουν νόμιμη άδεια άσκησης επαγγέλματος από το κράτος αλλά δεν έχουν το νόμιμο δικαίωμα να συνταγογραφούν φάρμακα. Η δουλειά τους περιορίζεται στις μορφές του διαλόγου, διότι κυρίως μέσα από την κατάλληλη επικοινωνία επιτυγχάνεται η βελτίωση και η ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς. Επίσης, αρκετοί χρησιμοποιούν και διάφορα ψυχολογικά - αξιολογικά τεστ προκειμένου να παρέχουν στον ασθενή μία πιο πλήρη εικόνα για τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους π.χ. τεστ άγχους ή κατάθλιψης.

Μια παρερμηνεία που υπάρχει έχει να κάνει με το ότι ο ψυχολόγος «συμβουλεύει» τον πελάτη του για το πώς θα αντιμετωπίσει τη δύσκολη κατάσταση που περνάει. Στην πραγματικότητα ο ψυχολόγος δεν προσφέρει συμβουλές αλλά βοηθάει τον πελάτη να αξιοποιήσει την σκέψη του και να αυτονομηθεί. Μια επιπλέον παρανόηση που αιωρείται είναι αυτή σχετικά με τις ικανότητες του ψυχολόγου. Κατά καιρούς έχει ακουστεί ότι ο ψυχολόγος έχει μαντικές ικανότητες και μπορεί να προβλέψει το μέλλον ή σταθερά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου. Ουσιαστικά, όμως, ο ψυχολόγος θα σας βοηθήσει να δείτε το πρόβλημά σας από μια διαφορετική οπτική, ανακαλύπτοντας εσείς τον εαυτό σας, και τελικά οδηγώντας στην αυτονομία και την αυτοδιαχείρισή σας.

Πολλοί θα αναρωτιούνται γιατί να πάνε σε έναν ψυχολόγο να μιλήσουν, αφού έχουν τους φίλους τους. Η διαφορά έγκειται σε ποικίλους λόγους, ένας εκ των οποίων είναι ότι ο ψυχολόγος δεν κρίνει, δεν αξιολογεί, δεν καθοδηγεί και δεν συμπαραστέκεται όπως ενδεχομένως να κάνει ένας φίλος. Βασικός πυρήνας μια ψυχοθεραπευτικής συνεδρίας δεν είναι οι χαρακτηρισμοί και οι αξιολογήσεις της προσωπικότητας του ατόμου, αλλά οι ουσιαστικοί λόγοι που εκδηλώνεται μια συμπεριφορά με τι  αυτή συνδέεται.  Πρόκειται για επαγγελματική σχέση η οποία δομείται με κύριο άξονα την εμπιστοσύνη, την εχεμύθεια και την αξιοπιστία προκειμένου να εδραιωθεί μια επιτυχημένη θεραπευτική σχέση. Για τους περισσότερους δεν είναι εύκολο να μιλήσουν σε κάποιον άγνωστο για τη ζωή τους και είναι απολύτως φυσιολογικό. Ωστόσο, ο  ψυχολόγος ως επαγγελματίας της ανθρώπινης συμπεριφοράς και έχοντας γνώσεις σχετικά με τη λειτουργίας της, μπορεί να είναι αντικειμενικός σε αντίθεση με έναν φίλο.

Σε περίπτωση ανάγκης για αλλαγή ή μετάθεση της συνεδρίας, ο θεραπευόμενος οφείλει να ενημερώσει τον θεραπευτή τουλάχιστον 24 ώρες νωρίτερα από το προκαθορισμένο ραντεβού. Σε αντίθετη περίπτωση η συνεδρία χρεώνεται σαν να έχει γίνει. Εξαιρούνται σοβαρά και απρόοπτα γεγονότα. Σε περίπτωση καθυστερημένης προσέλευσης η χρονική διάρκεια της συνεδρίας δεν παρατείνεται πέραν της ώρας λήξης που έχει καθοριστεί.